Lutowiska to niewielka miejscowość, a właściwie wieś położona w południowo-wschodniej części Polski, w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim. Największą atrakcją turystyczną Lutowisk jest to, że wieś leży przy Wielkiej Pętli Bieszczadzkiej. Lutowiska bardzo często nazywane są „Bramą Bieszczad Wysokich”. Dlatego to dobre miejsce wypadowe w góry bieszczadzkie i na noclegi po wielogodzinnych wędrówkach po pięknych połoninach.
Lutowiska − co warto o nich wiedzieć?
Lutowiska to niewielka miejscowość, a właściwie wieś położona w południowo-wschodniej części Polski, w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim. To malownicze i piękne miejsce, które na co dzień zamieszkuje niespełna 800 osób. Lutowiska położone są nad potokiem Smolnik.
Nazwa miejscowości pochodzi z języka ukraińskiego i ukuta została dopiero w 1828 r. Lutowiska oznaczają dokładnie tyle co miejsce w lesie, w którym pasie się bydło.
Te tereny bieszczadzkie były zamieszkiwane już od X wieku. Jednak wioska Lutowiska została ulokowana na prawie wołoskim przed 1565 r. Na początku wieś była własnością szlacheckiej rodziny Kmitów, choć następnie wielokrotnie zmieniały właściciela. Słynęły z wypasu bydła, ale nie tylko. Prawdziwy rozwój Lutowisk przypadł na rok 1742 r., kiedy to wioska uzyskała pozwolenie na organizację aż 10 jarmarków rocznie. Choć może wydawać Ci się, że to nic, weź pod uwagę, że w tym okresie Rzeszów (dziś miasto wojewódzkie) miało prawo organizacji zaledwie 3 jarmarków rocznie.
Co to oznaczało dla Lutowisk? Wielki handel! Jarmarki ściągały wielu kupców z całej Europy Wschodniej, w tym kupców żydowskich. Kwitnący handel sprawił, że to właśnie Lutowiska stały się największym ośrodkiem kultury żydowskiej (żyło tam najwięcej Żydów) w całych Bieszczadach.
Lutowiska powróciły do Polski, po jej nieistnieniu przez 123 lata, w 1919 r. Niestety wspaniały rozwój Lutowisk przerwała II wojna światowa. Najpierw ZSRR pozbyło się zamożnych kupców żydowskich i inteligencji, wywożąc ich w głąb Rosji, a następnie tereny były zajęte przez Niemców (w 1942 r.).
Choć Lutowiska rozwijały się, zabudowa miejska nigdy nie była bardziej okazała, niż ta, którą możemy podziwiać dziś. W Lutowiskach, ze względu na częste jarmarki, były aż dwa rynki: mniejszy i większy. Zamożni kupcy zamieszkiwali nieco dalej od centrum, najczęściej w domach przypominających kurne chaty. W Lutowiskach wybudowane były dwie synagogi oraz cerkiew. Niestety, okrutna historia rozprawiła się z tymi pięknymi zabytkami w brutalny sposób. Dziś jedną z pamiątek po cerkwi jest tylko samotnie stojący krzyż, otoczony leciwymi drzewami.
Lutowiska − atrakcje turystyczne
Największą atrakcją turystyczną Lutowisk jest to, że wieś leży przy Wielkiej Pętli Bieszczadzkiej. Lutowiska bardzo często nazywane są „Bramą Bieszczad Wysokich”. Dlatego to dobre miejsce wypadowe w góry bieszczadzkie i na noclegi po wielogodzinnych wędrówkach po pięknych połoninach. To miejscowość, w której możesz odpocząć zarówno w lecie, jesienią, zimą (na narty), a także wiosną, kiedy wszystko budzi się do życia.
W Lutowiskach znajduje się zapierający dech w piersiach punkt widokowy na spokojne i malownicze Bieszczady. Widok ten oszałamia zwłaszcza we wrześniu i październiku, kiedy góry i połoniny bieszczadzkie pomalowane zostają przez jesień na czerwono i złoto.
Lutowiska to punkt, z którego możesz rozpocząć wędrówkę w pasmo Otrytu, np. do Chaty Socjologa i w dolinę Sanu, które biegnie przez Otryt i Magurę Stuposiańską. To także dobre miejsce na wycieczki rowerowe. Przez Lutowiska przebiegają ścieżki: Szlak Ikon czy Szlak Zielony Rower 9B. Jeżeli wolisz piesze wędrówki, możesz dołączyć tu do szlaku prowadzącego na Dwernik.
Bardzo często mówi się, że Bieszczady to koniec świata, o którym wszyscy zapomnieli. Dlatego właśnie Lutowiska i pobliskie miejscowości stanowią idealną miejscówkę na odpoczynek od zgiełku miasta, tempa pracy i codzienności. To miejsce na prawdziwy relaks.
Najciekawszym miejscem historycznym, które warto odwiedzić w Lutowiskach jest żydowski kirkut (czyli cmentarz). Możesz odwiedzić tam aż 2000 macew (nagrobków), które są wspomnieniem pod dawnych mieszkańcach Lutowisk. Warto też odwiedzić neogotycki Kościół Św. Stanisława Biskupa, który wybudowany był w latach 1911 − 1920, a także drewnianą willę, która jako jedna z niewielu zachowała się jeszcze sprzed I wojny światowej.
Lutowiska − noclegi
A jakie można znaleźć w Lutowiskach noclegi? Tak naprawdę najróżniejszej maści. Jeżeli lubisz wygodę lub wybierasz się w te okolice w podróż służbową czy też większą wycieczką, możesz skorzystać z oferty hotelowej. Gdy wybierasz się na romantyczny weekend we dwoje lub też na aktywne wakacje z dziećmi możesz wybrać noclegi w przestronnych apartamentach lub w pensjonacie, który oprócz ogrodów zapewnia także miejsce do zabaw dla dzieci. Noclegi w okolicy Lutowisk znajdziesz także w hotelu ze SPA − to pozwoli Ci na prawdziwy relaks u bram Bieszczad Wysokich.
A co na mniejszy budżet w Lutowiskach? Noclegi w kwaterach u prywatnych gospodarzy. Jeżeli lubisz kontakt z przyrodą i lubisz zaciszne miejsca postaw na noclegi w gospodarstwach agroturystycznych w Lutowiskach. Możesz także znaleźć nocleg w klimatycznych drewnianych chatkach, w których będziesz mieć dostęp do własnego zaplecza gospodarczego (kuchnia). Domki takie mają zazwyczaj balkony czy werandy, na których możesz spocząć po całodniowej wędrówce, delektować się krystalicznym górskim powietrzem i podziwiać bajkowy krajobraz.
